Viool spelen
Vioolspelen wordt van harte aanbevolen door de volgende oud-leden van Hofstads Jeugdorkest:
- Marieke Blankestijn – Concertmeester Rotterdams Philharmonisch Orkest
- Arly de Ruiter – Concertmeester Metropool Orkest
- Marijn Mijnders – 2e Concertmeester Concertgebouw Orkest
De orkestacademie biedt een mooie mogelijkheid voor jonge kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar om kennis te maken met de viool. Groeps- of individuele les zijn mogelijk op de volgende locaties:
- Dalton Scholengemeenschap, Aronskelkweg 1 Den Haag, waar onze viooldocent Diana Byazarti op zaterdag lesgeeft. Juf Diana heeft nog plaats voor nieuwe vioolleerlingen!
- Strijkdomein, Piet Heinplein 50 te Den Haag, waar de viooldocenten Laura Keuzenkamp en Annemarie van Prooijen doordeweeks vioolles geven. Zie www.strijkdomein.nl.
- Muziek Academie Den Haag, Raamweg 36, waar de viooldocenten Vera de Vries, Maria Lewanski en Sidonie Riha vioolles geven. Zie www.muziekacademiedenhaag.nl.
Groepslessen starten meestal in de maanden September en Februari. Voor tarieven zie de sub-pagina “tarieven en inschrijven“.
Verder werkt de orkestacademie samen met de volgende viooldocenten:
- – Ilka van der Plas – Rijswijk. Zie www.enaccord.nl
- – Doesjka de Leu – Den Haag Regentesse kwartier
- – Judith Heeren – Den Haag Heesterbuurt
- – Liesbeth Bloemsaat-Voerknecht – Den Haag Centrum. Zie www.violeren.nl
- – Elena Nakovska – Rijswijk/Den Haag Oost. Zie www.elenanakovska.com
- – Harry van der Meer – Den Haag Zuid-West
- – Quirine van Hoek – Voorburg. Zie www.quirinevanhoek.nl
- – Hartini van Rijssel – Den Haag; les aan huis. Zie www.hartini.hartvoordemuziek.nl
- – Ineke Woudenberg – Den Haag/Statenkwartier-Scheveningen
- – Jasmijn Rais – Rijswijk
- – Bettina Abraham – Den Haag Regentesse kwartier
- – Laura Keuzenkamp – Den Haag Heesterbuurt. Zie www.vioolles-denhaag.nl
- – Tinka Regter – Den Haag/Valkenbos
- – Fenneken Francken – Den Haag/Archipel
Vioolles bij een van de bovenstaande docenten vindt meestal plaats op individuele basis en bij voldoende plaats kan er het gehele jaar gestart worden. Na de introductieopleiding dient de lesprijs direct met de docent overeengekomen en afgerekend te worden.
Gemiddeld beginnen kinderen met het bespelen van viool tussen 4 en 8 jaar oud zijn.
De coördinator van de orkestacademie voor viool is Theo Wentink, te bereiken via email: vioolalt@orkestacademie.nl.
Kennismaken met de viool
Instructiefilmpje vioolspelen
Informatie over de viool
De viool is een snaarinstrument en strijkinstrument. Dat betekent dat je op de snaren strijkt met een strijkstok om het geluid te maken. Een viool heeft vier snaren, die gestemd zijn op de noten G, D, A en E. De strijkstok is een lange stok van tropisch hardhout gemaakt, met echte paardestaart-haren waarmee je over de snaren heen strijkt.
Waar is een viool van gemaakt?
Violen zijn van veel verschillende soorten hout gemaakt. De bovenkant (of het bovenblad) is van epicea (een soort grenenhout), de achterkant en zijkanten zijn van esdoorn en de toets (waar je je vingers op doet) is van ebbenhout. De 4 sleutels zijn om de snaren mee te stemmen, en het “krulletje” boven de sleutels heet gewoon “de krul”. De twee “f”-gaten in het bovenblad zijn niet, zoals veel mensen denken, om “de klank er uit te laten komen”, maar om het bovenblad te verdelen in stukken van verschillende lengtes.
Hoe werkt de viool?
Als je over de snaren strijkt gaan ze trillen. Deze trillingen worden, door middel van de kam, doorgegeven aan het bovenblad. De kam is een soort “bruggetje” van hout, tussen de f-gaten, waar de snaren op rusten. In de viool, tussen het bovenblad en het achterblad, staat een klein stokje dat de stapel heet. De stapel geeft de trillingen weer door aan het achterblad. Zo komt de hele viool te trillen. Dan gaat de lucht er om heen trillen, en dat is de klank van de viool; geluid is namelijk trillingen van de lucht.
Een beetje geschiedenis….
De viool is ontstaan in Noord-Italië tussen 1520 en 1550. De eerste afbeelding van een viool waarbij de hoofdkenmerken van onze viool reeds aanwezig zijn, is op het schilderij “De madonna met de sinaasappelboom” van Guardenzio Ferrari (1480-1546) in de kerk van San Cristoforo in Vercelli (bij Milaan). Deze viool heeft nog maar drie snaren. Latere afbeeldingen (1550) vertonen vier-snarige instrumenten, die er al bijna uitzien als de violen die we nu nog gebruiken. De viool is dus in de 16e eeuw ontstaan uit verschillende andere strijkinstrumenten zoals b.v. de ribee (de kwintstemming en de flankschroeven) en de lira da braccio (de vorm).
De eerste violen werden door luitenbouwers gemaakt. Een luit is een instrument dat op een gitaar lijkt – een tokkelinstrument (dat betekent dat je de snaren tokkelt, dus niet met een strijkstok speelt). Maar de luitenbouwer maakte toen eigenlijk alle snaarinstrumenten. Lang heeft men gedacht dat Gaspar Tieffenbriicker (1514-1571) afkomstig uit Beieren en werkzaam in Lyon de eerste vioolbouwer was. Dit is echter niet zeker. Drie-snarige violen uit 1542 en 1546 worden aan Andrea Amati toegeschreven. Uit Cremona in Italië kwamen en komen veel van de mooiste violen. O.a. van Amati (1535-1610), Stradivarius (1644-1737) en Guamerius (1626-1898). Zij waren de stamvaders van vioolbouwfamilie’s. Sommige vioolbouwers specialiseerden zich in het maken van strijkstokken en werden bekend als stokkenbouwer. Een paar beroemde stokkenbouwers zijn Pécate, Tourte en Dodd.
Wie schreven muziek voor de viool?
Belangrijke vioolcomponisten uit de 17e en 18e eeuw waren de violisten Corelli in Rome, Vivaldi in Venetië en Tartini in Padua. Johann Sebastian Bach (1685-1750) in Duitsland heeft voor viool-solo 3 sonaten en 3 partita’s geschreven. Leopold Mozart (1719 – 1787), de vader van de beroemde componist Wolfgang Amadeus Mozart, was violist en heeft ook een vioolmethode geschreven. Het vioolspel heeft zich in de 17e en 18e eeuw steeds meer ontwikkeld en kwam tot ongekende hoogte bij de Genuese violist Nicolo Paganini (1782-1840). Hij schreef grillige en zeer virtuoze composities voor viool die tot de moeilijkste uit de vioolliteratuur behoren. De violisten uit Paganini’s tijd en ook daarna probeerden hem te evenaren zodat de viooltechniek in het algemeen op een veel hoger peil kwam te staan. Bijna alle grote componisten hebben belangrijke werken voor viool geschreven.
Samen spelen….
Met viool kun je in allerlei ensembles (groepjes) spelen: met z’n tweeën, samen met een piano, cello, gitaar of een ander instrument. Kleine ensembles waar heel veel muziek voor bestaat, zijn b.v. het pianotrio (viool, cello en piano), het strijktrio (viool, altviool en cello), het strijkkwartet (2 violen, altviool en cello), en zo heb je er nog veel meer! In een groot symfonieorkest zitten wel 36 violen – en dat terwijl er van de meeste blaasinstrumenten maar 2 of 3 zijn! Dit betekent dat je als violist ook veel makkelijker in een orkest komt, en je kunt al na een paar jaar vioolles terecht bij een van de orkesten van Hofstads Jeugdorkest. Op een viool kun je ook andere soorten muziek spelen, zoals jazz, bluegrass of volksmuziek. Ook in poporkesten spelen veel violen. Popsterren zoals Vanessa Mae, of het strijkkwartet “Bond” spelen muziek die ergens tussen pop en klassiek ligt, maar dan op elektrische violen!